පළමු කොට (බ්‍යඤ්ජනපර්යේෂණ හෙයින්) සොළස හාරයෝ යුත්තාහ. දිසාලොචන නයින් ප්‍රථමදිශාදිය අවලෝකන කොට අඞ්කුසනයින් දිශාභූත ධර්මයන් සූත්‍රයෙන් නිර්ධාරණ කොට නන්දියාවත්තාදි අර්ථනයත්‍රයෙන් සූත්‍රය වර්ණනා කරන්නේ යි. මේ ගාථාව උද්දෙසයෙහි ලා වදාරනලද්දී ය. ඒ ගාථායෙහි නිද්දේසය කොහි දී දැක්කයුත්තේ යැ යත් : හාරසම්පාතයෙහි දැක්කයුතු. (හාරවිභඞ්ගවාරයෙහි නොයෙක් සූත්‍රප්‍රදේශයන්ගෙන් ඒ ඒ හාරයන්ගේ විභාගය දක්වනලද්දේ ය. සූත්‍රයන්හි ...
කවර පස් දෙනකුන්ගේ ‘ඉහනිෂ්ඨා’ (කාමාවචර භූමියෙහි නිෂ්ඨාව) වන්නී ද යත්: සත්තක්ඛත්තුපරමයාගේ යැ කොලංකොලයාගේ යැ ඒකබීජීහුගේ යැ සකදාගාමීහුගේ යැ යමෙකුත් මෙ අත් බැව්හි ම අර්හත් වේ ද ඔහුගේ දැයි මොවුන් පස් දෙනා ගේ ‘ඉහනිෂ්ඨා’ යි. කවර පස් දෙනකුන්ගේ ‘ඉහවිහායනිෂ්ඨා’ (කාමාවචරය හැර) අන්තරා පරිනිබ්බායීහුගේ යැ උපහච්චපරිනිඛබායීහුගේ යැ අසංඛාර පරිනිබ්බායීහුගේ යැ සසංඛාරපරිනිබ්බායීහුගේ යැ උද්ධංසෝත අකනිට්ඨගාමීහුගේ යැ යි මොවුන් පස් ...
කවර පුද්ගලයෙක් ‘සම්‍යක් සම්බුද්ධ’ වේ ද යත්: මෙලොව කිසි පුද්ගලයෙක් පෙර නො ඇසූ විරූ ධර්මයන්හි තෙමේ සත්‍යයන් අවබෝධ කෙරේ. එහිදු සර්වඥත්වයට පැමිණේ, බලධර්මයන්හි දූ වශීභාවයට පැමිණේ. මේ පුද්ගල ‘සම්‍යක්සම්බුද්ධ’ යැ යි කියනු ලැබේ. කවර පුද්ගලයෙක් ‘ප්‍රත්‍යෙකබුද්ධ’ වේ ද යත්: මෙලොව කිසි පුද්ගලයෙක් පෙර නො ඇසූ විරූ ධර්මයන්හි තෙමේ සත්‍යයන් අවබෝධ කෙරේ. එතෙකුදු වත් එහි සර්වඥභාවයට නො පැමිණෙයි, බලධර්මයන්හි වශීභාවයට ද නො ...
ඔවුනතුරෙහි චතුර්විධ මාර්ගයෙන් යුක්ත වූ, චතුර්විධ ඵලයෙන් යුක්ත වූ පුද්ගලයෝ කවරහ යත්: සෝතාපන්න යැ සෝතාපත්තිඵලය සාක්ෂාත් කරනු පිණිස පිළිපන්නේ යැ සකදාගාමී යැ සකදාගාමීඵලය සාක්ෂාත් කරනු පිණිස පිළිපන්නේ යැ අනාගාමී යැ අනාගාමීඵලය සාක්ෂාත් කරනු පිණිස පිළිපන්නේ යැ අර්හත් යැ අර්හත්ඵලය සාක්ෂාත් කරනු පිණිස පිළිපන්නේ යැ (යන) මොහු චතුර්විධ මාර්ගයෙන් යුක්ත වූ චතුර්විධ ඵලයෙන් යුක්ත වූ පුද්ගලයෝ යි.
කෙසේ නම් පුද්ගල වරක් ගිලුණේ ගිලුණේ මැ වේ ද යත්: මෙලොව කිසි පුද්ගලයෙක් ඒකාන්තයෙන් කෘෂ්ණ වූ අකුශල ධර්මයන් ගෙන් යුක්ත වූයේ වෙයි. මෙසේ පුද්ගල වරක් ගිලුණේ ගිලුණේ මැ වේ. කෙසේ නම් පුද්ගල ඉල්ප ගිලේ ද යත්: මෙලොව කිසි පුද්ගලයෙක් කුශලධර්මයන්හි ශ්‍රද්ධාව මැනැවැ කුශලධර්මයන්හි හිරිය (ලජ්ජාව) මැනැවැ කුශලධර්මයන්හි ඔත්තප්පය (බිය) මැනැවැ කුශල ධර්මයන්හි වීර්‍ය්‍යය මැනැවැ කුශලධර්මයන්හි ප්‍රඥාව මැනැවැ යි ඉල්පෙයි. ඔහුගේ ඒ ශ්‍රද්ධාව නො මැ සිටි ...